Dalak Dalak, karın boşluğunun sol tarafında, mide ve diyafram arasında yer alan süngerimsi yapıda, damarsal bir lenfoid organdır. Ömür süresi dolmuş kırmızı kan hücrelerini yok ederek, içlerindeki demirin yeniden kullanımını sağlar. Dalak, bazı görevlerini diğer organlarla paylaşır ve bu nedenle vücut savunmasında büyük bir rol oynar. Eski zamanlarda melankolinin dalaktan kaynaklandığına inanılırdı. Yaklaşık olarak bir yumruk büyüklüğünde olan bu yumuşakça organ, kan fizyolojisi ile doğrudan bağlantılıdır. Dalağın Yapısı ve Fonksiyonları Dalak, dolaşım sistemine bağlı olan, çıkmaz bir sokak şeklinde bir organdır. İçerisindeki geniş kanallar ve damarlar sistemi sayesinde akan kan, dalak hücreleri ile etkileşime girer. Kırmızı kan hücrelerinin yapıldığı yer dalaktır. Kemik iliğinin işlevini yitirdiği veya kanser dokusunun istilasına uğradığı durumlarda dalakta yeniden alyuvar yapımı başlar. Dalak, kan temizleyicisi görevi üstlenir ve vücudun savunma mekanizmasında etkili olan hücreleri üretir. Dalak ve Bağışıklık Sistemi Dalak, vücudu mikroplara karşı koruyan hücreler üretir. Akyuvar yapımı için dalak, akyuvarların bir türü olan lenfositleri üretir. Genellikle gündüzleri akyuvar yapımı gerçekleşir, çünkü bu süreç gece gerçekleşmez. Yaşlanan alyuvarlar ve biçimleri normalin dışında olanlar, büyük dalak hücreleri tarafından alınarak parçalanır. Kediler, köpekler ve diğer memelilerde dalak, alyuvarları depolar. Büyük enerji gerektiren durumlarda, büyük kanama olaylarında dalak kasılıp dolaşım sistemine çok miktarda kan verir. Dalak Büyümesi ve Hastalıklar Kan hastalıkları, doğum, metabolizma ile ilgili hastalıklar ve sıtma gibi enfeksiyonlar, dalağın büyümesine neden olabilir. Sıtma hastalığında dalak büyüklüğü o kadar karakteristiktir ki, bir bölgede sıtma yaygınlığını ölçmek için dalak büyüklüğü ölçü olarak kullanılabilir. Dalağın Alınması (Splenektomi) Dalak alındığında kişi ölmez, yani dalaksızlık hayatla bağdaşan bir durumdur. Kan hücrelerinin aşırı derecede azaldığı durumlarda, giderek büyüyen dalak hastayı rahatsız edebilir ve bazı hastalıklarda dalağın alınması hastayı rahatlatabilir. Splenektomi, dalağın cerrahi olarak çıkarılması işlemidir ve bazı hastalıkların tedavisinde uygulanabilir. Ekstra Bilgiler
|