Dalak rahatsızlıkları, dalak mor renkli, yumuşak yapıda vücudun önemli organlarından biridir. Göğüs kafesinin hemen alt kısmında yer alır. 12,5 santim uzunluğunda, 7,5 santim genişliğinde ve ortalama 5 santim kalınlığındadır. Vücut için önemli görevleri vardır. Kan hücrelerini depolar, vücut ihtiyaç anında ihtiyacını dalaktan karşılar. Anne karnında cenin gelişirken dalak hem kırmızı hem de beyaz kan hücreleri üretir.
Doğum gerçekleştikten sonra ise bu görev kemik iliği tarafından yapılır.
Dalak rahatsızlıkları nelerdir?
Enfeksiyonlar: Dalak ile alakalı şikâyetlerin gelişmesine enfeksiyonlar neden olabilir. Dalakta yaşanan ağrı, viral, bakteriyel ve parazitlerin neden olduğu enfeksiyonlar yol açabilir. Mononükleozis, kanda mononükleer monosit düzeyini aşırı şekilde arttırarak yüksek ateş eşliğinde lenf bezlerinin şişmesine ve dalakta ağrıya yol açar. Taksoplazmoz, kediler yolu ile alınan taksoplazma gondiilerin yol açtığı bir tür parazitik enfeksiyondur. Dalakta ciddi anlamda ağrıya yol açabilir. Frengi, cinsel birliktelik anında treponema pallium adında bir bakteri ile bulaşan bir enfeksiyon yani hastalık türüdür. Dalağı ciddi anlamda etkileyebilir.
Dalak büyümesi: Tıpta 'Splenomegali' olarak adlandırılan dalak büyümesi nedeniyle dalak anormal bir şekilde büyüyebilir. Yaşanan ağrı bazen orta bazen ise çok şiddetli hissedilebilir. Dalak büyümesi, lösemi, siroz, endokardit, Niemann-Pick hastalığı, romatoid artrit, kistik fibroz, amiloidoz, sklerozan kolanjit, portal hipertansiyon gibi nedenlerden yaşanabilir.
Dalak büyümesi her zaman bir belirtiye yol açmayabilir. Yaşanacak belirtiler, kansızlık, yorgunluk, nükseden enfeksiyonlar, kanama riski, çabuk doyma, karın sol üst kısmında şişkinlik hissi olarak sıralanabilir. Enfeksiyonlar ve bazı hastalıklar dalak büyümesine yol açabilir.
Dalak infarktı: Dalağın belli bir bölümünde doku ölümü olarak tanımlanabilir. Dalak atardamarında yaşanan hasar nedeniyle oluşur. Kan akışı bloke olarak dalakta oksijen eksikliği yaşanır. Beraberinde bölgesel anemi ya da doku hasarı meydana gelebilir. Hastalığın şiddetine göre, kusma, mide bulantısı, yüksek ateş, kırgınlık, göğüs ağrısı, sol omuz ağrısı, üşüme gibi belirtilere yol açabilir.
Dalak yırtılması: Dalakta meydana gelen yırtılma dalak kapsülünde oluşan tahribata bağlı olarak gelişir. Ciddi bir rahatsızlıktır. Dalak yırtıldığında kan abdominal boşluktan fışkırmaya başlar ve sonuç olarak ciddi bir iç kanama yaşanır. Bu durum şiddetli karın ağrısına da yol açar. Travma, kaza ya da karın bölgesine alınan bir darbeden dolayı ortaya çıkabilir. Trafik kazaları, şiddete maruz kalma, bisiklet kazaları dalak yırtılmasına yol açabilir. Sıtma, hemolitik anemi, mononükleozis gibi rahatsızlıklar dalak yırtılmasına yol açabilir. Şiddetli karın ağrısı, şuursuzluk, bulanık görme, mide bulantısı, solgunluk, kaygı, baygınlık hissi ve denge kaybı gibi belirtilere neden olabilir.
Dalak kisti: Dalak içinde içi sıvı dolu iyi huylu tümörler dalak kisti olarak tanımlanır. Dalak kisti farklı şekillerde ortaya çıkabilir. Yalancı kistler, hidatik kistler, doğuştan olan kistler, damar kaynaklı kistler dalakta meydana gelebilecek kistlere örnek olarak verilebilir.
